เสียผี
เป็นวลีหรือประโยคที่เรามักจะได้ยินกันบ่อยๆสำหรับชาวล้านนา สำหรับความหมายตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔ หมายถึง เมื่อการทำพิธีเซ่นพลีเสียผีตามความผิดให้หนักเป็นเบา เพื่อให้ผียกโทษและขอขมาในความผิดเชิงชู้สาวตามประเพณีท้องถิ่น
การเสียผีก่อนจะเกินขึ้นนั้นจะต้องมีการกระทำที่เรียกว่า
“ผิดผี” หรือ “ผึ๊ดผี” ก่อนโดยมีอยู่ 2 แบบ คือ
1. เมื่อฝ่ายได้กระทำการ
“ผิ๊ดผี” และฝ่ายหญิงยินยอมล่มหัวจมท้าย คือ
ยินยอมที่จะแต่งงานตามประเพณีเพื่อร่วมชีวิตด้วย ข้อนี้เมื่อฝ่ายผู้ใหญ่ของทั้งสองฝ่ายได้ทำการตกลงกันได้ทั้งผู้ใหญ่ของสองฝ่าย
ยินยอมให้หนุ่มสาวแต่งงานอยู่กินด้วยกันตามประเพณี ก็จัดให้มีการ
“เสียผี” ในแบบที่เรียกว่าเสียเอาหรือเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า
“ใส่เอา” คือ การใส่ผีแบบยินยอมที่จะแต่งงานกันตามประเพณี
2. เมื่อฝ่ายชายได้กระทำการ “ผิ๊ดผี”
ไปแล้วแต่ว่า ฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งไม่ชอบในตัวชายหรือหญิง คือ ไม่มีความอาลัยไยดีและไม่ยินยอมที่จะแต่งงานด้วยกัน
ถือว่าเป็นการผิ๊ดผีแต่ภายนอก แบบนี้จะต้องมีการ “เสียผี” หรือ “ใส่ผี” แบบที่เรียกกันว่า “ใส่ไม่เอา”
คือยินยอมใส่ผีหรือเสียผีเหมือนกัน แต่เมื่อใส่หรือเสียไปแล้วก็ไม่ต้องมีการแต่งงานกัน
ฝ่ายชายจะหนักหน่อย คือ ต้องเสียทั้งผีและต้องเสียทั้งค่าทำขวัญด้วย หรือบางที
ดีไม่ดีก็ต้องตกเป็นผู้ต้องหาในข้อหาฐานกระทำการอนาจารอีกด้วย
ในอดีตมีผู้ชายจากถิ่นที่ไม่ใช่ชาวล้านนาที่รู้ไม่จริง
เกี่ยวกับเรื่องการ“ผิ๊ดผี” เห็นว่าการใส่ผีหรือเสียผีในราคาถูก
เมื่อได้โอกาสก็ทำการลวนลามผู้หญิงล้านนาเอา ปรากฎว่าเจ้าหนุ่มผู้นั้นได้ถูก หนุ่มเจ้าถิ่น” รุมซ้อมเอาจนต้องนอนหยอดข้าวต้มกันเลยก็มีนับไม่ถ้วน และยังถูกจับดำเนินคดี เพราะเหตุว่า “ฝ่ายเจ้าถิ่น”ถือว่า “ฝ่ายต่างถิ่น” ได้กระทำการดูถูกดูแคลนและทำให้จารีตประเพณีอันดีงามของเขาเสียไป
ชายหนุ่มเจ้าถิ่น ซึ่งเป็นคนรักถิ่น ไม่ยอมให้ใครมาดูถูกดูแคลนได้ บางครั้งบางคราวก็จะมีการใช้ศาลเตี้ยตัดสินด้วยการดักยิง
หมายเอาจนถึงกับสิ้นชีวิตไปก็เคยมี....อ่านต่อตอนที่ 2
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น