โดย คมสัน หน่อคำ โทร. 095-4486157
ยามเช้าแสงแดดอ่อนๆจากดวงตะวันสีทองสาดส่องแทนที่ความมืดมิดยามราตรี เสียงสัตว์น้อยใหญ่ร้องบอกเวลาการเริ่มต้นของวันใหญ่ ผู้คนลุกตื่นจากนิทราด้วยเสียงไก่ขัน เสียงพูดคุยแว่วมาตามท้องถนน มุ่งหน้าไปยังที่หมายเดียวกันนั้นคือ กาดหมั๊ว หรือ ตลาด ด้วยต้องการจับจ่ายข้าวของอาหารสดเพื่อนำมาประกอบอาหาร
บรรยากาศภายในกาดนั้นอืออึ่งไป ด้วยเสียงพ่อค้าแม่ค้าร้องขายสินค้าของตน เสียงพูดคุยต่อรองราคา ถามไถสาระทุกข์สุขดิบ แต่ที่เสียงดังที่สุดคงหนีไม่พ้นละครทีวีที่เพิ่งฉายผ่านมาเมื่อคืน โดยการวิจารณ์แบบออกรสออกชาติจากแม่ค้าดีกรีผู้กำกับยังต้องอาย คุยด้วยขายของไปด้วยสนุกกันไปใหญ่และถ้าคุยถูกคอเจอพ่อค้าแม่ค้าใจป้ำงานนี้มีทั้งลดทั้งแลกแจกแถมกันไปด้วยความพึ่งพอใจของผู้ซื้อและผู้ขาย ยิ่งถ้าตรงกับวันที่ 1 และ 16 ของทุกเดือนทั้งตลาดก็จะมีการสนทนากันเพียงหัวข้อเดียวคือ เลขแทงหวย ความหวังของคนเดินดินทุกคน ในลาภที่จะกลายเป็นลาบ มันเป็นภาพวิถีชีวิตความเป็นอยู่อีกด้านหนึ่งของสังคมของการซื้อขายแลกเปลี่ยน
ในอดีตนั้นทุกบ้านจะปลูกพืชผักสวนครัวไว้กินเอง เมื่อมีมากก็จะนำออกขายยังกาดหมั๊ว โดยทุกหมู่บ้านจะมีกาดอย่างน้อยที่ละหนึ่ง ตอนเช้าจะเรียกว่า “กาดจ้าว” ตอนเย็นจะเรียกว่า “กาดแลง” ส่วนของที่นำมาขายกันก็จะเป็นจำพวกอาหารการกิน เครื่องอุปโภคบริโภค นานๆที่ก็จะมีพ่อค้าแม่ค้าเร่นำของจากต่างถิ่นมาขาย บ้างครั้งก็จะมีช่างซอ ลิเก หมอลำ การแสดงต่างๆมาตั้งเวทีใกล้ๆกาด เพื่อแสดงเก็บค่าตั๋ว ขายยา ขายแฟ็บ ขายสินค้าต่างๆตามผู้นำมาจัดจำหน่ายขายตรงถึงมือ ไม่ต้องไปถึงห้างในเมืองให้เมื่อยกัน กาด อยู่คู่กับชาวล้านนาตลอดเวลา อาจจะเปลี่ยนรูปร่างหน้าตาไปตามกาลยุคสมัย ในจังหวัดแพร่นั้น มีกาดหรือตลาดใหญ่คือ ตลาดเทศบาล หรือที่เรียกกันติดปากว่า “กาดคุณนาย” ที่เปิดใช้จับจ่ายกันตั้งแต่เช้าตรูจนถึงเย็น ที่เรียกกันว่า กาดคุณนาย ก็อาจเพราะว่าตัวตลาดนั้นอยู่กลางเมือง ซึ่งเป็นแหล่งย่านการค้าและใกล้สถานที่ราชการ มีภรรยาเฒ่าแก่ห้างร้าน คุณนายข้าราชการผู้ใหญ่ ชอบมาซื้อของกัน เลยเรียกกันติดปากว่า “กาดคุณนาย”
ตลาดเทศบาลนั้นตั้งอยู่บนประตูชัย เวลากลางคืนมีร้านอาหารหลากหลายมาเปิดบริการข้างถนนมากมาย ไม่ว่าจะเป็นเย็นตาโฟ ก๋วยเตี๋ยว ขนมจีน อาหารตามสั่ง ของหวาน น้ำเต้าหู้ปาท่องโก้ โรตีและอาหารการกินอื่นๆอีกมากมาย เรียกว่า ตลาดประตูชัย ที่จะขายกันตั้งแต่หัวค่ำเป็นต้นไป, เมื่อถามถึงตลาดของสดคงหนีไม่พ้นกาดบ้านทุ่งและกาดชมภู่มิ่งที่มีพ่อค้าแม่ค้านำสินค้าสดๆจากไร่สวนมาขายกันทั้งปลีกและส่ง ผู้ซื้อมีทั้งพ่อค้าแม่ค้าที่มาซื้อของยกห่อยกกระสอบนำไปแบ่งใส่ถุงขายยังกาดหมั๊วตามบ้านต่างๆอีกที หรือพ่อค้าแม่ค้าอาหารที่จะต้องมาจับจ่ายวัสถุดิบเครื่องปรุงที่สดใหม่เพื่อนำไปประกอบอาหารขายจากผลิตโดยตรงก็มีมาก และชาวบ้านทั่วไปก็นิยมมาซื้อ กาดบ้านทุ่งนั้นเป็นตลาดขายส่งของสดที่ขายกันตลอด 24 ชั่วโมง ผลัดเปลี่ยนหมุนเวลากันไปในแต่ละประเภทสินค้า ส่วนกาดชมพูมิ่งนั้นเป็นกาดจ้าวอย่างเดียว แต่ก็มีร้านร่วงขายสินค้าส่งอยู่ในตลาดให้ซื้อของได้ทั้งวัน เมืองแพร่นั้นยังมีกาดมากมายกระจายอยู่ทั่วไปไม่ว่าจะเป็น กาดพระหลวง,กาดสะเปา,กาดมหาโพธ์ที่เน้นของพื้นขายของพื้นบ้าน กาดประจำหมู่บ้านต่างๆ ชุมชน ที่ยังรอให้ผู้คนมาจับจ่ายซื้อขายกันกับ “กาดหมั๊ว”
 |
| สินค้าพื้นเมืองของบ้านเฮา |
